Od svitanja do svitanja u Nišu

Niš je jedan od najstarijih gradova na Balkanu. Poznat je po vedrom južnjačkom duhu, dobrom provodu, izvrsnoj hrani. Grad se nalazi na mapi dragocenog antičkog nasleđa i poznat je kao rodni grad cara Konstantina Velikog. Pred vama je jedan od turističkih itinerera koji vas vodi kroz grad od svitanja do sumraka i novog svitanja, a itinerer možete početi ili završiti bilo kojim redom.

BUREK ZA DOBRO JUTRO

Burek je originalni turski specijalitet koji se, tokom ekspanzije Otomanskog carstva odomaćio u zemljama Balkana i Mediterana. U Srbiji reč burek označava testo koje se bacanjem uvis razvlači u kore koje se potom pune nadevom od mlevenog mesa ili sira. Recept za okrugli burek prvi put je stigao u Niš davne 1498. godine. Doneo ga je iz Istambula čuveni turski pekar Mehmed Oglu. U gradu postoji nekoliko pekara u kojima možete probati osvedočeno ukusan autentični burek. Birajte sa liste pet najboljih niških pekara – četiri se nalaze u Ulici vožda Karađorđa: MBN na broju 13, „Srbijanka“ na broju 24, „Branković“ na broju 68 i „Mićko“ na broju 76a. Jutarnju šetnju Voždovom ulicom možete pretvoriti u svojevrsnu burek-turu, degustirajući nijanse savršenog pekarskog umeća. Inače, svakog septembra u gradu se organizuju „Dani bureka“, na kojima se predstavljaju mnoge verzije tog specijaliteta.

KAFA U KAZANDŽIJSKOM SOKAČETU

U centru grada postoje čitavi kvartovi koji su poznati kao zone dobrog provoda. Dešavanja počinju u jutarnjim satima i traju do kasno u noć. Najživlje je u Kazandžijskom sokačetu, a najbolje dnevno vreme za kafu i okrepljenje je od podneva do dva sata popodne, kada je u Sokačetu najživlje.

Ta autentična ambijentalna celina turskog Niša očuvani je deo nekadašnje stare zanatlijske čaršije. Na ulazu u Kazandžijsko sokače postavljen je jedan neobičan spomenik, koji vam može poslužiti kao putokaz. Videćete bronzanu skulpturu: dva čoveka koja sede za kafanskim stolom živo razgovarajući i jedan pas.

Likovi su srpski književnik Stevan Sremac i legendarni lovac Kalča, Sremčev literarni junak. Na stolu su postavljeni čaša i čokanjče, a podno stola je lovčev pas Čapa. Neumeren, maštovit i beskrajno zabavan, Kalča je postao i ostao omiljeni junak grada.

RANO POPODNE

Preporučujemo da obilazak grada nastavite šetnjom Obrenovićevom ulicom. Među lepim zgradama pogled će vam privući kuća trgovca Andonovića – raskošno arhitektonsko zdanje sagrađeno između dva svetska rata. Prošetajte dalje, do centralne zelene oaze grada, do parka Čair. Nišlije ga zovu Bašta, što je zapravo prevod turske reči Čair. Park je impresivan po svojoj veličini i krase ga šume visokih topola, jablana i platana. U Čairskoj ulici, uz sam park, nalazi se niz kafića, gde se provode „fancy“ Nišlije. Na prelazu između ranog i kasnog popodneva možete zastati baš tu i ponovo se osvežiti.

TRI PREDLOGA ZA POPODNE

Zamišljeni popodnevni obilazak grada možete provesti na tri načina: prvi od turističkih itinerera upoznaće vas s najranijom istorijom grada – praistorijom i rimskim razdobljem.
Niš je poznat kao grad u kojem se rodio i živeo rimski car Konstantin Veliki. Rimljani su pokorili to područje početkom nove ere i gradu dali ime Naisus. Tura upoznavanja sa praistorijom i dobom Rima počinje u Narodnom muzeju. U Arheološkoj sali muzeja izloženi su brojni eksponati od neolita do srednjeg veka. Najznačajnije rimsko arheološko nalazište je na lokalitetu Medijana iz 4. veka n.e. Medijana se nalazi na nekoliko kilometra od centra grada, na drevnom rimskom putu Via militaris. Nekadašnja letnja carska rezidencija svedoči o bogatstvu i vrhunskim umetničkim dometima imperijalnog Naisusa.

Niška tvrdjava

PET VEKOVA TURSKE VLADAVINE

Drugi itinerer hronološki vas pomera u doba Turaka. Niška tvrđava, simbol grada, predstavlja jedno od najlepših i najočuvanijih turskih vojnih zdanja na srednjem Balkanu. Rušena je i obnavljana mnogo puta da bi svoj konačni izgled dobila 1723. godine, pred sam kraj turske vladavine. U tvrđavi se nalaze značajni spomenici iz raznih doba i letnja pozornica u kojoj se tradicionalno održava Festival glumačkih ostvarenja, muzički festivali i drugi kulturni događaji.

DRUGI SVETSKI RAT

Treći itinerer je vremenski najbliži i vodi u doba Drugog svetskog rata. U okviru ture pogledaćete spomenike iz vremena nemačke okupacije Niša – Koncentracioni logor u naselju Crveni krst i Memorijalni park Bubanj. Logor svedoči o stradanju srpskog, romskog i jevrejskog stanovništva, te komunista, brojnih simpatizera Narodnooslobodilačkog pokreta i partizana, koji su tu bili zatvoreni tokom okupacije (1941-1944). Memorijalni park Bubanj je tada bio jedno od najvećih stratišta na području Jugoslavije. Procenjuje se da je tu streljano između 10.000 i 15.000 ljudi. Spomenik žrtvama otkriven je 14. oktobra 1963, na Dan oslobođenja Niša.

Tu se završava dan u kojem ste proživeli sažetu istoriju grada i dotakli njegovu sadašnjost. Pred vama je noć i novo jutro u Nišu.

autor: Belguest u saradnji s Natalijom Živanović, višim saradnikom u turističkoj organizaciji grada Niša