Srpsko carstvo s polovine XIV veka izlazilo je na tri mora i bilo teritorijalno najrasprostranjenija srpska srednjevekovna država. Osnovao ju je car Stefan Dušan Silni koji je doneo i prvi zakonik postavivši temelje srpske državnosti
Kao i mnoge evropske zemlje, i Srbija je u svojoj istoriji, i to sredinom 14. veka, bila carstvo. Srpsko carstvo izlazilo je na tri mora i prostiralo se na teritoriji većoj od površine današnje Velike Britanije ili saveznih država Kanzas i Kolorado.
Tada je postavljen i temelj srpske državnosti – pre 650 godina donet je prvi zakon Srbije. Sve ovo, dogodilo se za vreme vladavine prvog srpskog cara – Stefana Dušana Nemanjića.
Sa vlasti je zbacio svog oca Stefana Dečanskog, uz pomoć vlastele nezadovoljne politikom prema Bugarskoj i Vizantiji.
Značajno je proširio granice srpske države prema jugu, a po osvajanju velikih vizantijskih teritorija 1345. se proglasio carem Srba, Grka i Bugara, a srpsku crkvu je sa ranga arhiepiskopije uzdigao na rang patrijaršije.
Za vreme najvećih osvajanja ovog srednjovekovnog vladara srpsko carstvo je zauzimalo prostor nekoliko današnjih država – prostiralo se od Dunava na severu do Korintskog zaliva na jugu. Granica na zapadu bilo je Jadransko, a na istoku Egejsko more.
Car Dušan je završio manastir Dečane, zadužbinu svoga oca, a njegova najznačajnija zadužbina bio je manastir Svetih Arhangela kod Prizrena, gde se nalazio i njegov grob.
Posle arheoloških iskopavanja 1927. godine kada su pronađene, njegove mošti su prebačene u Beograd, u crkvi Svetog Marka gde se i danas nalaze. Bez obzira na osvajanja i zasluge, Stefan Dušan je jedini vladar iz dinastije Nemanjića koji nije bio proglašen za sveca posle smrti.
U vreme srpskog carstva donet je i tzv. „Dušanov zakonik“ čime su postavljeni osnovi srpske državnosti za kasnije vekove. Ovaj zbornik zakona bio je preteča onoga što danas zovemo ustavom neke zemlje i regulisao je prava i obaveze stanovništva na teritoriji celog carstva, kao i kazne za njegovo nepoštovanje.
Njime je garantovana nezavisnost sudstva i omogućeno nepristrasno sprovođenje zakona koji je isti za sve. Srbija je tako, iako klasna, feudalna država, još u srednjem veku dobila zakon koji je važio za svakog – po njemu je bio moguće suditi i seljaku i aristokrati, i svešteniku, čak i vladaru.
Prepisi ovog zakona postoje i danas, a jedan od najstarijih se može pogledati u Narodnom muzeju u Beogradu. Kruna cara Dušana se drži u Cetinjskom manastiru u Crnoj Gori.
Car Dušan bio je ono što je srpska aristokratija tog vremena čekala vekovima – sposoban, odvažan, hrabar i željan ratovanja. Pod njegovom vlašću, srpsko carstvo je prošireno do obala Egejskog mora i Svete Gore.
Dušanova žena Jelena je, prema predanju, jedina žena koja je boravila u Hilandaru gde su se car i carica sklonili pred najezdom kuge. Ženama je, po crkvenim pravilima, zabranjen ulaz na Svetu Goru. Ipak, prema legendi, carica Jelena nije kročila na tlo manastira već su je sve vreme nosili da ne bi uvredili sveštenstvo.
Činjenica da je prvi car Srbije umro iznenada i u punoj snazi, do danas ostavlja mesta pričama o trovanju i zaveri, iako zvaničnih podataka o tome nema. Do danas je ostala i legenda da je Dušanov otac, kada su došli da ga ubiju, prokleo sina i njegove potomke. Posle Dušanove smrti, srpsko carstvo je počelo da slabi i da se polako raspada.
Related Articles
Spomenik na Kadinjači: Srpski Stounhendž otpora
November 20, 2024
Bački Monoštor: Upoznajte Srpski Amazon
November 20, 2024
Kanjon Gradac: Gde se avantura susreće sa spokojem
November 19, 2024
