Sokograd: Čuvar Sokobanje kroz vekove

Na samom ulazu u Sokobanju, iznad slikovite reke Moravice, uzdižu se ostaci srednjovekovnog grada Sokograda. Iako danas u ruševinama, on i dalje svedoči o burnim vremenima, starim vladarima i strateškom značaju ovog prostora. Njegov položaj na steni nije bio slučajan – grad je bio pravi čuvar doline, sa koje se pruža širok pogled na Sokobanju i okolne planine.

Istorijat

Sokograd se prvi put pominje u 6. veku, kada ga je, prema predanju, podigao vizantijski car Justinijan. Bio je deo mreže tvrđava koje su štitile granice Vizantije, a kasnije je tokom srednjeg veka imao značajnu ulogu u odbrani od upada raznih osvajača.

Sokograd, foto: Aleksandar Urošević, CC BY-SA 3.0 https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0, via Wikimedia Commons

Tokom turske vlasti služio je kao vojno uporište, ali je s vremenom napušten i prepušten zubu vremena. Danas su očuvani ostaci bedema, kula i kapija, koji i dalje svedoče o njegovoj moći.

Zanimljivosti

Naziv „Sokograd” potiče od sokolova, kraljevskih ptica grabljivica, koje su nekada obitavale u ovom kraju. Zbog toga se i danas Sokobanja često povezuje sa simbolikom sokola i slobode.
Tvrđava se sastojala iz Gornjeg i Donjeg grada. Gornji deo, podignut na strmoj steni, bio je gotovo neosvojiv.
U narodu se i dalje prepričavaju legende o podzemnim hodnicima koji su navodno povezivali Sokograd sa okolnim planinama i skrovištima.

Zidine Sokograda, foto: Bojana Stulic, CC BY-SA 4.0 https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0, via Wikimedia Commons

Zašto posetiti Sokograd

Poseta Sokogradu nije samo istorijsko putovanje, već i prilika da uživate u jednom od najlepših vidikovaca Sokobanje. Uspon do ruševina traje oko pola sata, a staza vodi kroz šumovite predele, pored reke Moravice i manjih izvora. Na vrhu vas čeka pogled koji se pruža prema planini Rtanj i zelenoj banjskoj kotlini.

Značaj

Sokograd je danas jedan od najvažnijih kulturno-istorijskih spomenika u okolini Sokobanje. On podseća na slojevitu prošlost Srbije, ali i na važnost ovog kraja kroz vekove. Zbog svog položaja i istorije, Sokograd je i simbol identiteta Sokobanje – spoj prirode, tradicije i nasleđa.

Sokograd, foto: Sasha SB, CC BY-SA 3.0 https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0, via Wikimedia Commons

Šta videti u okolini

Sokobanja – jedan od najpoznatijih banjskih centara u Srbiji, poznat po termalnim izvorima i wellness ponudi.
Planina Rtanj – mitska planina poznata po svom piramidalnom obliku, planinarenju i legendama o lekovitom bilju.
Lepterija – zaštićeno prirodno područje i izletište, sa stazom koja vodi do crkvice posvećene Presvetoj Bogorodici.
Moravički kanjon – idealan za ljubitelje avanture, sa stazama za pešačenje i netaknutom prirodom.
Ozren i Devica – planine bogate izvorima, manastirima i vidikovcima.

Sokograd nije samo ruševina – to je mesto gde istorija susreće prirodu, a legende dobijaju svoj oblik u steni iznad Sokobanje.