Prolom banja čuvena je po svojoj vodi koja se, zbog svojih lekovitih svojstava i izostanka boje i mirisa, danas flašira i prodaje na regionalnom tržištu.
Lečilište Prolom banja nalazi se blizu Kuršumlije, na jugu Srbije, ispod planina Radan i Sokolovica, na 290 kilometara od Beograda. Leži na 630 metara nadmorske visine, te se ubraja u najviše banje Srbije.
Ime je dobilo po selu Prolom koje se nalazi u neposrednoj blizini, a njegovi lekoviti izvori koristili su se još od praistorije sve do mlađeg turskog doba, kada su sve banje u Srbiji zapustele. Posle Drugog svetskog rata, proširio se glas o čudotvornom izlečenju pojedinih banjskih gostiju, pa se broj posetilaca naglo povećao.
Klima je umereno kontinentalna sa većim brojem sunčanih dana nego u okolnim gradovima (82 dana), manjom vlažnošću vazduha i umernim vetrovima. Njena bujna vegetacija stimulativno deluje na ljudski organizam i jača imunitet.
Prema istraživanjima, lekovite vode Prolom banje spadaju u retke vode sa visokim balneološkim vrednostima i pružaju mogućnost veoma široke indikacije. Glavne baleološke vrednosti su alkalitet, prisustvo ozona i silicijmske kiseline kao i malo učešće fluora (ispod 0,2 mg/l), koje omogućava da se voda može piti u neograničenim količinama.
Voda Prolom banje je bez izrazitog mirisa i ukusa i koristi se u lečenju bolesti organa za varenje, kardiovaskularnih bolesti i krivnih sudova, neuroloških i oboljenja respiratornih organa, mokraćnih puteva, ginekoloških oboljenja, kožnih bolesti, anemije, stanja posle povreda…
Prolom banja poznata je i po lekovitom blatu koje se dobija mešanjem termalne vode i zemlje iz okoline izvora “Pupavci”. Koristi se u blatnim kadama ili u vidu obloga za lečenje kožnih bolesti, bolesti perifernih krvnih sudova (proširene vene), reumatskih oboljenja i nekih oboljenja prostate.
Prolom banja svojim gostima nudi niz mogućnosti za rekreaciju i druge aktivnosti koje omogućavaju prirodni položaj i klima. Tu je Đavolja Varoš, udaljena od banje 11 kilometara, čiji fenomen visokih zemljanih kupa koji je bio u konkurenciji za novih sedam svetskih čuda, deluje vrlo mistično. U blizini su i dva izvora jake kisele vode sa visokom mineralizacijom.
Kulturna baština je predstavljena crkvom Svete Petke, rekonstruisanom srednjovekovnom crkvom, građenom od kamena i pokrivenom kamenim pločama.
Zatim, tu je crkva Lazarica, udaljena od banje 2,4 kilometra, u dolini Prolomske reke u ataru sela Prolom. To je crkva brvnara koju su sagradili doseljenici sa planine Golije oko 1890. godine na temeljima starijeg hrama. Prema narodnom verovanju, u ovoj crkvi se deo srpske vojske iz okolnih krajeva, sa srpskim carem Lazarem, pričestio pred odlazak u Kosovsku bitku.
Izuzetno povoljan položaj banje i klima umereno-kontinentalnog tipa doprineli su ubrzanom razvoju ovog banjskog lečilišta. Izvori voda u Prolom banji su izvori termomineralne vode temperature od 26 do 31,5 stepeni i širokog su spektra lekovitog dejstva. Budući da je voda po kojoj je Prolom banja čuvena izuzetno prijatnog ukusa i bez mirisa, flašira se i preporučuje i zdravim osobama u svakodnevnoj ishrani.
Pored banjskog turizma Prolom banja nudi i bogat rekreativni i izletnički turizam. Organizovani su izleti do Kuršumlije, crkve Svete Petke, crkve Lazarice, ostataka rimske carske palate Felix Romuliana i prirodne atrakcije Đavolje varoši. Šetnje po živopisnoj okolini blagodetno će uticati na zdrave osobe željne odmora i rekreacije.
Gde je Prolom banja i kako do nje stići?
Ako dolazite automobilom iz pravca Beograda i Novog Sada, najbolje je ići autoputem do Niša, a zatim magistralnim putem preko Prokuplja ka Kuršumliji (ne skretati prema gradu), sve do mesta Rudare, a zatim skrenuti levo ka Prolom Banji koja se nalazi na 10km od skretanja.
Prolom banja povezana je sa Novim Sadom, Beogradom i Nišom i direktnim autobuskim linijama. Ukoliko polazite iz nekog drugog grada, najbolje je da dođete do Kuršumlije, pa lokalnim prevozom do Banje.
Kada ste ovde, ne propustite…
Đavolju Varoš, specifične zemljane figure, koje je napravila priroda i koje su bile u najužem izboru za status sedam svetskih čuda današnjice.
Crkvu Lazaricu, biser moravske arhitekture sagrađenu 1375. godine u slavu prvorođenog sina kneza Lazara i ujedno naslednika prestola, despota Stefana. Ovde se, po predanju, pričestila vojska kneza Lazara uoči Kosovske bitke.
Lukovsku banju, najvišu banju u Srbiji koja se nalazi na 681 metru nadmorske visine. Prolom banja od nje je udaljena svega 58 km.
Ako želite da vidite kako su izgledale kuće praistorijskog čoveka, obavezno posetite Pločnik, jedinstveno neolitsko naselje na arheološkom lokalitetu Vinčanske kulture, koji se nalazi na 22. kilometru kada se krene iz Prokuplja prema Kuršumliji. Rekonstruisane kuće, sagrađene od pruća i blata, dočaraće vam period u kome je paleolitski čovek po prvi put prerađivao metal.
