Među krovovima starog dela Beograda, kao vekovni čuvar i znak da se približavate gradu na ušću Dunava i Save, izdvaja se zvonik Saborne crkve. Simbol velikih stradanja, pobeda, vere, ljubavi i novog perioda kada Beograd posle viševekovne okupacije, ponovo postaje slobodan grad.
Na mestu gde se nekada nalazila stara crkva sa početka XVIII veka, danas ponosno stoji Saborna crkva posvećena arhanđelu Mihajlu.
Upravo na ovom mestu dešavale su se viševekovne borbe i razaranja, u kojima je ova svetinja više puta skrnavljena, paljena, kradena i rušena.
Ipak, želja da se sveto mesto očuva i na njemu izgradi nova crkva, sprovedena je u delo 1837. godine kada je započeta gradnja.
Po nalogu kneza Miloša Obrenovića Saborna crkva je posvećena njegovoj krsnoj slavi arhanđelu Mihajlu, a njena gradnja je trajala nepunih devet godina.
Za projektovanje po ugledu na srpsku crkvu u Sremskim Karlovcima bio je zadužen Franc Janke, a idejno rešenje dao je baron Kordon. Osmog novembra 1845. godine Saborna crkva je podignuta.
U stilu klasicizma sa elementima kasnog baroka, ova crkva danas predstavlja ne samo lepo crkveno zdanje, već i važan istorijski spomenik.
Unutrašnjost Saborne crkve krasi veličanstveni duborezni pozlaćeni ikonostas koji je izradio vajar Dimitrije Petrović, a njeni zidovi oslikani su u slobodnijem romantičarskom stilu koji je posebno izražen u koloritu, znalačkom korišćenju efekata svetlo-tamno i u naglašavaju dramatike samih prizora.
Ikone koje se nalaze na ikonostasu, pevnicama, tronovima i predikaonici naslikao je Dimitrije Avramović, jedan od najistaknutijih srpskih slikara XIX veka. „Blagovesti“, „Polaganje Hrista u grob“, „Bogorodica sa Hristom“, „Sv. Jovan Krstitelj“ neke su od mnogobrojnih ikona koje ulepšavaju unutrašnjost ove svetinje. Svaki njen deo naprosto odiše veličinom, produhovljenošću i neopisivim mirom.
Posebno bogatstvo koje na svojstven način odražava viševekovnu prošlost ovog hrama čini riznica Saborne crkve. Iako su mnoga ratna razaranja, pljačke i požari umnogome osiromašili njenu riznicu, ona danas sa predmetima koje su joj darovali vladari i episkopi, čini jedinstvenu celinu velike vrednosti i značaja.
Istorijski i umetnički najvredniji primerci iz riznice su: krst kir Veniamina Hartofilaksa (1675.), kivot proigumana Longina Mileševca (1684.), krst kir Nikole i Zoje (1793.) i mnogi drugi vredni predmeti.
Pod svodovima beogradske Saborne crkve tokom istorije nalazile su i pohranjene mošti mnogih svetaca. Danas se u ovom svetom ognjištu čuvaju mošti Svetog i pravednog kneza Stefana Štiljanovića, deo moštiju kneza Lazara, čestice moštiju Svetog Jovana Šangajskog i Sanfracinskanskog, kao i čestice moštiju Svetog cara Uroša Petog Nemanjića (Nejakog).
Grobnica kneza Miloša Obrenovića nalazi se uz samu pripratu crkve. Uz njega je 1968. godine sahranjen i njegov sin Mihailo Obrenović. Pored članova dinastijske porodice, u Sabornoj crkvi nalaze se grobnice Mitropolita Mihaila, Mitropolita Inokentija, Patrijarha Gavrila i Vikentija. U crkvenoj porti, ispred glavnog portala nalaze se grobovi dva srpska velikana – Vuka Stefanovića Karadžića i Dositeja Obradovića.
Zvona beogradske Saborne crkve su 15. novembra 2009. godine prva objavila tužnu vest da se Njegova Svetost Patrijarh srpski g. Pavle upokojio. Patrijaraški put Njegove Svetosti započeo je i završio se u Sabornoj crkvi. Na hiljade ljudi čekalo je u redovima od Saborne crkve do Zelenog Venca, i od Saborne crkve kroz čitavu Knez Mihajlovu ulicu, pa sve do Terazija, da bi se oprostio sa srpskim Patrijarhom g. Pavlom.
