Na poslednjoj deonici putovanja kroz predele organske Srbije skrajnute s glavnih puteva i gotovo nenaseljene, ucrtane su planine jugoistočne i južne Srbije, koje su sačuvale čitave svetove autohtonog bilja, šuma, divljih i domaćih životinja. One daju potpun smisao pojmu očuvanog biodiverziteta.

mushroomsŠUMSKA ŽETVA I MIRISNA VINA

U zdravim šumama i nenaseljenim visovima Kopaonika, Jastrepca, Goča, Željina… kompanija „Marni“, sa sedištem u Kruševcu, gotovo tri decenije pažljivo žanje plodove šume. Od vrganja, smrčaka, lisičarki i drugih gljiva, primenjujući savremenu tehnologiju, pravi razne varijacije organskih proizvoda: gljive u ulju, sušene gljive, sveže, zamrznute.

U blizini Kruševca, na obalama Zapadne Morave nalazi se i jedno od najpoznatijih srpskih vinogorja – Župa aleksandrovačka. Na listi preporuka za putnike koji obilaze ove krajeve nalazi se zbirka o istoriji vinarstva koja se čuva u Muzeju vina u Aleksandrovcu, a preporučuje se i degustacija župskih vina, posebno mirisne „tamjanike“.

RAZNOLIKOST ŽIVOG SVETA

Skrajnute s glavnih puteva i gotovo nenaseljene, planine jugoistočne i južne Srbije sačuvale su čitave svetove autohtonog bilja, šuma, divljih i domaćih životinja. One daju potpun smisao pojmu očuvanog biodiverziteta. Biljne vrste koje rastu na Staroj planini toliko su raznolike da čine više od trećine ukupne flore Srbije. Čudesnu planinu Rtanj, koja ima oblik gotovo pravilne piramide, prate narodna predanja o isceliteljskim moćima njenog bilja. Suva planina takođe je bogata riznica biljnog sveta. Radan planina obiluje pašnjacima i šumama i baštini jednu iz ledenog doba preostalu prašumu. Na poslednjoj deonici putovanja kroz predele organske Srbije ucrtana su sela podno Stare planine, u okolini Dimitrovgrada, u kojima su sačuvane retke vrste domaćih životinja.

STADA BUŠA I OVCE BALKANSKIH NOMADA

Nekada se pašnjacima Balkana kretalo mnoštvo stada buša – relativno sitne rase goveda, kratkih rogova, crne gubice sa belim prstenom, dlake nalik na srnu. Buše su potpuno prilagođene podneblju visokih pašnjaka oštre klime, otporne su na bolesti i veoma su plodne. Jedno od najvećih stada gotovo izumrle buše danas odgaja Milutin Nikolić, stočar iz sela Gornji Krivodol. Njegovo stado broji oko dve stotine grla, a na Ivanjdan, dan kada po narodnom verovanju bilje ima najjaču moć, Milutin simbolično izgoni svoje stado na sočne planinske pašnjake Mučibabe.

U selu Kamenica na Staroj planini danas postoji i jedinstveno veliko stado karakačanskih ovaca, o kojem se stara Jovanka Stevanović Ivanov. Ta rasa nastala je tokom viševekovne selekcije nomadskih plemena Karakačana, koja su sa svojim stadima leti pohodila pašnjake zapadnog Balkana, a zime su provodila u Grčkoj. Donedavno se smatralo da je ova rasa potpuno nestala s naših prostora. Na sreću, zahvaljujući požrtvovanosti i ljubavi nekolicine zaljubljenika u prirodu, te otporne i izdržljive ovce crno-mrkog runa, koje su poznate i po svom nežnom majčinskom instinktu, nisu izumrle.
vocnjak
VOĆE TOPLIČKOG KRAJA

Jug Srbije poznat je po mineralnim i termalnim vodama, pa se jedna prostrana regija u tom delu Srbije naziva Toplica. Glavni centar Topličke regije je Kuršumlija, grad koji je poznat po voćarstvu: najviše se gaje šljive, a potom jabuke i kruške. Holandska kompanija „Midi Organic“ okupila je veliki broj porodica iz tog kraja u zadrugu organske proizvodnje. Sama priroda ovde je bila više nego izdašna: samo u okolini Kuršumlije postoje tri banje s lekovitim vodama: Prolom, Lukovska i Kuršumlijska banja, a tu je i raskošna Radan planina. U iskoraku iz tematskog putovanja, na turističkom putokazu, nalaze se čudesne zemljane figure Đavolje varoši, izvanredan arheološki lokalitet Caričin grad i praistorijski lokalitet Ploče.

tekst: Milena Mihaljčić
fotografije: Dragan Vildović

Tags

BelGuestOrganska hrana Srbije

Comments are closed.

Related Articles