Despotovac, grad despota Stefana Lazarevića

Na mestu gde se prepliću bogata istorija, kultura i fascinantna netaknuta priroda nalazi se mali gradić Resavskog okruga – Despotovac. Ušuškanost između venaca Kučujskih planina na zapadu i prelepih ravnica na istoku, još jedna je specifičnost mesta čija zanimljiva prošlost budi maštu, a jedinstvena prirodna bogastva sva čula…

Uprkos burnoj istoriji ovog kraja koja počinje još u praistorijskom dobu, a nastavlja se naseljavanjem tračkih plemena, Rimljana, Slovena i Turaka, Despotovac je danas mirno mesto na istoku Srbije, čiju tišinu jedino „remete“ zvuci reke Resave.

Zanimljiv tok ove reke iznedrio je jedan od najlepših i najatraktivnijih vodopada Srbije, a njena čista voda postala je dom nekoliko vrsta pastrmki koji su specijalitet ovog kraja.

Despotovac se prvi put pominje 1381. godine kao u selo Vojnik u povelji kneza Lazara. Za vreme petovekovne vladavine Turaka, ovo selo je bilo više puta naseljavano i raseljavano, da bi tek 1882. godine ukazom kralja Milana Obrenovića dobilo ime u čast despota Stefana Lazarevića – Despotovac. Ovim ukazom Despotovac je proglašen za varošicu, i tako je ćuprijski okrug dobio tri sreza i sreska centra: Svilajnac, Despotovac i Paraćin.

Prirodno bogastvo koje pored bogatih rečnih tokova i raznovrsne flore i faune, čini i povoljan geografski položaj i klima, oduvek je bilo privlačno pa je Resavski okrug u srednjem veku bio centar duhovnosti i kulture. Zahvaljujući tome, ovaj predeo pored prirodnih, dobija i mnogobrojna kulturno-istorijska bogastva, od kojih su najznačajnija manastiri Manasija i Ravanica.

Ovakav magični spoj prirode i kulture, stvara jedinstveni doživljaj zbog koga ćete iznova i iznova želeti da se vratite na mesto u kome se možete odmarati, uživati u prirodi, lovu i ribolovu ili obilasku nekih od najlepših srpskih manastira.

Resavska pećina, resavska lepotica stara oko 80 miliona godina

Na obali kraškog polja Divljakovac, do 1962. godine „krila“ se jedna od najlepših pećina u Srbiji.

Lepotu Resavske pećine čine brojne dvorane, kanali, galerije, stubovi, draperije i okamenjeni vodopadi, a posebnu pažnju privlači nakit u prelepoj crvenoj, žutoj i beloj boji, čija se starost procenjuje na oko 45 miliona godina.

Ako se odlučite da posetite ovu pećinu spremite se na nezaboravno i uzbudljivo iskustvo, ali i na to da ponesete neku topliju garderobu, s’ obzirom da je konstantna temperatura u pećini 7 stepeni, a vlažnost vazduha varira od 80-100%.

Manastir Manasija, prelepe freske srednjovekovnog slikarstva

Na desnoj obali reke Resave, u živopisnoj klisuri koju čine obronci planine Beljanice, nalazi se jedan od najznačajnijih spomenika spske srednjovekovne kulture manastir Manasija.

Ova prelepa zadužbina despota Stefana Lazarevića, koja ujedno predstavlja i njegov mauzolej počela je da se gradi 1407. a završena je 1418. godine.

Ceo kompleks je opasan velikim zidovima koji su služili za odbranu, i sastojao se od 11 kula od kojih se najviše izdvajala donžon kula, poznatija kao Despotova kula. Manasija ili Resava je kroz vekove mnogo puta pljačkana i paljena, pa je danas sačuvana tek trećina fresaka, koje spadaju u red najvećeg dometa srednjovekovnog slikarstva.

„Veliki Buk“, fascinantna lepota jednog od najviših vodopada Srbije

U podnožju planine Beljanice, okruženi zelenilom netaknute prirode nalaze se izvor Veliko vrelo i vodopad „Veliki Buk“. Ovaj vodopad predstavlja jedinstvenu pojavu među akumulativnim bigrenim vodopadima Srbije, a svojom jačinom i visinom od 25 metara zadivljene posetioce neretko ostavlja bez daha.

Vodopad_Lisine_7820 (1) — Veliki Buk, foto: commons.wikimedia.org

U blizini vodopada se nalazi restoran, u kome se možete odmoriti, uživati u očaravajućem pogledu i specijalitetu ovog kraja, svežoj resavskoj pastrmci. Uredbom Vlade Republike Srbije iz 1995. godine vrelo i vodopad su zaštićeni kao Spomenik prirode Lisine, koji predstvalja osobenu znamenitost fonda geo nasleđa Srbije.

O povoljnom geografskom položaju, klimi i plodnom zemljištu ovog područja govori i podatak da su prvi ostaci ljudskih naseobina ovog kraja pronađeni u okolini Despotovca. O praistorijskom životu koji se odvijao na ovom tlu postoji raznovrsni arheološki materijal i predmeti, koji predstavljaju pravo bogastvo.

Lepota i miris bukovih šuma, zadivljujući pejzaži cvetnih i mirisnih livada, zeleni pašnjaci sa stadima ovaca, čist i svež vazduh, ali i gostoprimstvo i ljubaznost ljudi iz ovih krajeva ostavljaju snažan utisak prijatnosti i haramonije, zbog koga ćete zasigurno poželeti da se vratite u ovo malo mesto koje nesebično čuva mnogo toga.

Kako doći do Despotovca?

Despotovac je udaljen 130 km od Beograda, i ukoliko dolazite iz tog pravca najbolje je ići auto-putem E-75 do mesta Markovac, a zatim regionalnim putem ka Despotovcu i Svilajncu.

Ukoliko dolazite iz pravca Niša, takođe je najbolje ići auto-putem E-75 do isključenja kod Ćuprije, a zatim regionalnim putem za Despotovac.

U slučaju da dolazite javnim prevozom, o redu vožnje iz najvažnijih pravaca možete se informisati na info-servisu autobuske stanice.
Tel: 035 613-574

Kada ste već ovde, ne propustite…

Grad muzej – Senjski rudnik

U muzeju koji je otvoren 1980. godine, a 1983. godine zajedno sa neposrednom okolinom proglašen spomenikom kulture od velike važnosti, posetilac može da ragleda razne mašine, alatke i radionice rudarskih majstora kroz istoriju. Posebna vrednost ovog mesta je činjenica da je baš u njemu započeta industrijalizacija u Srbiji.

Vodopad Prskalo

Najmaštovitijom igrom vode i krečnjaka, priroda je stvorila Prskalo, vodopad na južnom Kučaju. Iako je ovaj vodopad vrlo siromašan vodom, predstavlja pravi dragulj netaknute prirode, koji neobičnim izgledom i mestom na kome se nalazi privlači mnogobrojne turiste.

Despotovačka banja

Ovo lečilište vekovne tradicije, čija je okolina bila naseljena još u praistorijsko doba, obiluje termomineralnim vodama i predstavlja savršeno mesto za odmor, lečenje i uživanje u zdravlju i bogatstvu voda koje poseduje.