Za neke od njih nikad niste čuli, druge vam možda zvuče poznato, a par imena vam je sigurno urezano u pamćenje. Šta god da je u pitanju, svaka od ovih žena i te kako zaslužuje naše duboko poštovanje. Upoznajte Srpkinje koje su pokorile svet akademika, ratovale i iz svega izašle kao pobednice!
Mileva Ajnštajn-Marić, srpska matematičarka, fizičarka i nepriznata koautorka Ajnštajnove teorije relativiteta
Nakon što je završila gimnaziju u Sremskoj Mitrovici kao najbolja u razredu iz matematike i fizike, Mileva pohađa Kraljevsku srpsku školu u Šapcu, a nakon dobijanja specijalne dozvole za pohađanje škole u koju su išli samo dečaci seli se u Zagreb. Potom upisuje medicinu na Univerzitetu u Cirihu i nakon par meseci prebacuje se na na Državnu politehničku školu na studije matematike i fizike. Mileva je bila tek peta žena koja je bila primljena u ovu školu i jedino žensko u grupi od 6 studenata.
Naravno, iako nam je svima poznato je da je Mileva bila udata za Alberta Ajnštajna, malo ko je svestan da se za nju priča da je bila koautor njegove teorije relativiteta iz 1905. Ovu kontroverznu teoriju podupiru činjenice da su mnogi poznati fizičari toga doba pozivali Milevu na saradnju još u toku studija, kao i činjenica da su papiri na kojima je osmišljana teorija bili potpisivani sa Einstein-Marity (Marity je mađarska varijanta prezimena Marić).
Isidora Sekulić, prva žena akademik u istoriji Srbije
Prva žena akademik u srpskoj istoriji, članica SANU-a od 1950, književnica, esejista, nastavnica, avanturistkinja, poliglota i kritičarka umetnosti – to je Isidora Sekulić.
Sve u svemu jedan od najbistrijih umova 20. veka. Osim što je studirala književnost i pedagogiju, Isidora se zanimala i za prirodne nauke, kao i za filozofiju (iz koje je doktorirala u Nemačkoj 1922.).
U srpskoj i evropskoj književnosti ostala je upamćena po svojim delima kao što su putopis ,,Pisma iz Norveške”, pripovedna vrsta intimnog dnevnika ,,Saputnici’’, njen najznačajniji roman ,,Hronika palanačkog groblja’’ i mnogim drugim književnim ostvarenjima. Isidora Sekulić bila je prva Srpkinja članica SANU-a. I da ne zaboravimo, bila je i bolničarka na frontu do 1915.
Nadežda Petrović, Srpkinja zvana Hrabrost
Nadežda Petrović se smatra najbitnijom srpskom slikarkom 20. veka. Ona je bila najznačajnija srpska slikarka impresionizma i faovizma, a njena dela izlagana su širom Evrope od 1901. do 1912.
Od 1912. Nadežda prestaje da se bavi slikarstvom jer po izbijanju Balkanskih ratova dobrovoljno odlazi da radi na frontovima kao bolničarka. Odlikovana je medaljom za hrabrost i medaljom Crvenog Krsta. Kad je počeo Prvi svetski rat, Nadežda se opet prijavljuje kao bolničarka. Nakon što je u Balkanskim ratovima preživela tifus i koleru, svoju drugu bitku sa tifusom gubi 1915.
Jelena Lozanić: Dama sa ordenom Belog orla
Ćerka prvog rektora Beogradskog univerziteta i njegove supruge Stanke, velikih humanitaraca, Jelena Lozanić i sama odrasta u ne samo znatiželjnu, visprenu i inteligentnu osobu, već i u istrajnu, plemenitu i hrabru ženu.
Ističe se tek 1910. godine kao sekretar Srpskog ženskog narodnog saveza, kao i na kongresu Međunarodnog saveta žena u Kopenhagenu, gde se borila za prava žena. Nakon što je izbio Balkanski rat, Jelena se pridružuje Kolu srpskih sestara kao bolničarka.
Po izbijanju Prvog svetskog rata, njeno dobročiniteljstvo se nastavlja i ona kao predstavnica Crvenog krsta Kraljevine Srbije odlazi 1915. godine u Ameriku, gde preko pet godina sakuplja pomoć za otadžbinu.
Njen trud nije ostao neopažen i ona biva odlikovana ordenom Belog orla i Svetog Save višeg stepena.
Draga Ljočić, prva žena lekar u Srbiji
Draga Ljočić, prva žena lekar, a uz to i feministikinja, studirala je medicinu u Cirihu. Ipak, nije mogla da se zaposli u državnog bolnici. Nakon što je dobila odobrenje od kraljice Natalije, Draga otvara privatnu praksu. Ona ipak 1881. uspeva da se zaposli u državnoj bolnici, ali ne po istoj plati kao njene muške kolege.
Pošto je tražila jednaka prava muškaraca i žena u profesijama, optužena je da promoviše nemoral. Ipak, Draga je bila toliko posvećena ovom cilju da je uspela da ostvari svoje ideje i ideale. Bila je velika filantropkinja. Zalagala se za otvaranje dečijih bolnica, izgradnju domova za nezbrinutu decu i volontirala kao bolničarka za vreme Balkanskog i Svetskog rata.
Jelica Belović Bernadžikovska, prva srpska etnografkinja, književnica i urednica
Jelica Belović, prva srpska etnografkinja, kniževnica i urednica, studirala je u Osijeku, Đakovu, Zagrebu, Beču i Parizu.
Govorila je neverovatnih 9 jezika i umela da piše na nemačkom i francuskom.
Objavila je oko 30 knjiga na srpskom i oko 15 na nemačkom, i veliki broj magazinskih članaka na temu etnografiju.
Takođe se bavila pedagogijom i mnogim ženskim pitanjima, a zbog toga što je bila naučnica a žena svoja dela objavljivala je pod muškim pseudonimima.
Lista njenih zanimanja i hobija je poprilično dugačka: urednik u periodičnoj štampi, romansijer, istoričar, novinar, akademik, nastavnik, prevodilac sa nemačkog, pisac za decu, guvernanta i vezilja.
Ksenija Atanasijević, prva žena doktor nauka u Srbiji, profesorka i filozofkinja
Ksenija Atanasijević je prva žena koja je na Beogradskom univerzitetu stekla diplomu doktorke nauka 1922. godine. Međutim, nije se tu zaustavila. Ona je prva žena zaposlena kao profesorka na Beogradskom Univerzitetu i prva srpska filozofkinja.
Osim što je bila istaknuta feministkinja, filozofkinja, pacifistkinja, antifašistkinja, članica Male ženske antante i Internacionalne organizacije žena za mir, bila je urednica prvog feminističkog časopisa Ženski pokret u Srbiji. Promovišući mir i toleranciju, uz naporan rad, unapredila je prava žena u Srbiji.
Sofija Jovanović, srpska Jovana Orleanka
Sofija Jovanović, koju su Francuzi nazvali srpskom Jovankom Orleankom, je srpska ratna heroina koja se borila u Balkanskim ratovima kao i u Prvom svetskom ratu.
Odmah nakon izbijanja Prvog svetskog rata, Sofija se pod imenom Sofronije Jovanović prijavila u srpsku vojsku.
Učestvovala je u Oslobođenju Beograda, i preživela i Prvi svetski rat i Balkanske ratove.
Međutim, ova hrabra srpkinja izgubila je deo stopala i ostala invalid. Odlikovana je sa čak 13 medalja za hrabrost.
Nakon završetka rata, Sofija nije pričala o njemu. Rekla je samo da je bio užasan i okrutan, ali da je za otadžbinu treba dati sve. Bila je duboko razočarana kada su drugi solunski borci zahtevali privilegije zbog učešća u ratu.
Marija Maga Magazinović, srpska Isidora Dankan i prva srpska novinarka
Maga je bila filozofkinja, profesorka, koreografkinja, biblioterka i aktivistkinja. Rođena je u Užicu, ali se ubrzo seli u Beograd gde se bori za prava žena. Studirala je na Filozofskom fakultetu gde se izborila za prava studentkinja da mogu redovno da pohađaju nastavu. Isto je uradila i na Pravnom fakultetu. Punih četrdeset godina Maga Magazinović je bila i profesor filozofije, nemačkog i srpskog jezika u Prvoj ženskog gimnaziji.
Zapravo, Marija Magazinović je bila prva žena koja je dovela moderan ples u Srbiju, prva žena novinarka po zvanju, prva žena bibliotekarka u Narodnoj biblioteci Srbije. I ona je volontirala kao bolničarka u toku Balkanskih ratova.
Marija Bursać, prva žena narodni heroj
Marija Bursać bila je Srpkinja poreklom iz Bosne, partizanska bolničarka i bombaš Desete krajiške brigade i, što je najvažnije, prva žena koja je proglašena narodnim herojem Jugoslavije.
Pored toga što je bila neustrašivi borac, Marija Bursać bila je članica SKOJ-a (Savez komunističke omladine Jugoslavije), radila je i za NOP (Narodnooslobodilački pokret).
Izabrana je za predsednicu seoskog odbora USAOJ-a, i primljena u rukovodstvo AFŽ-a (Antifašistički front žena).
Na predlog Štaba Petog korpusa, a po odluci Vrhovnog štaba NOV-a i POJ-a, Marija Bursać je 15. oktobra 1943. godine proglašena za narodnog heroja. To je bilo prvo proglašenje žene za narodnog heroja.
Related Articles
Freska iz Srbije koja je nadmudrila Mona Lizin pogled
December 3, 2024
Đerđef: Umetnost Bezvremenske Srpske Tradicije
November 30, 2024
Tvrđava Ram: Petougaono čudo na Dunavu
November 20, 2024