Emir Kusturica, umetnik, graditelj i antiglobalista

Renomirani režiser Emir Kusturica, pored filmskog i muzičkog rada, širom sveta je poznat i po svojim antiglobalističkim stavovima.

Svojim radom i izjavama, Emir Kusturica je odavno podelio domaću javnost i već decenijama nikoga ne ostavlja ravnodušnim. Danas je jedan od najpoznatijih svetskih režisera, muzičar i tiražni pisac, ovenčan brojnim filmskim, muzičkim ali i arhitektonskim nagradama.

Srpski režiser, čiji je prvi film “Nevjeste dolaze” u nekadašnjoj komunističkoj Jugoslaviji bio zabranjen zbog “eksplicitnog bavljenja seksualnim tabuima”, Emir Kusturica ne prestaje ni danas da provocira, u skladu sa svojim antiglobalističkim stavovima.

Dvostruki je dobitnik Zlatne palme u Kanu za filmove “Otac na službenom putu” i “Podzemlje”, a njegovi fimovi bili su i u trci za Oskara za ostvarenja van engleskog govornog područja. Nekoliko puta bio je predsednik žirija festivala u Kanu i Veneciji. Takođe je nosilac francuskog Ordena Viteza reda umetnosti i književnosti i ambasador UNICEF-a u Srbiji. Ima srpsko i francusko državljanstvo.

Emir Kusturica je rođen u Sarajevu a školovao se na Filmskoj akademiji u Pragu (FAMU), a njegov drugi studentski film “Gernika” pobedio je na Festivalu studentskog filma u Karlovim Varima. Nakon završetka studija 1978. godine se vraća u Sarajevo gde započinje karijeru na tamošnjoj televiziji.

U dugometražnoj produkciji debitovao je filmom “Sećaš li se Doli Bel?” 1981, za koji je nagrađen Zlatnim lavom u Veneciji. Njegov naredni film “Otac na službenom putu” (1985) donosi mu Zlatnu palmu u Kanu i nominaciju za Oskara.

Pre 20 godina Emir Kusturica je predavao na Univerzitetu Kolumbija u Njujorku, umesto češkog kolege Miloša Formana i tada snimio svoj prvi film na engleskom jeziku “Arizona Dream” (1993) u kojem igraju Fej Danavej, Džoni Dep i Džeri Luis, za koji je nagrađen Srebrnim medvedom u Berlinu 1993. godine.

Naredni film” Podzemlje” iz 1995. doneo mu je drugu Zlatnu palmu u Kanu, a tri godine kasnije na Venecijanskom festivalu dobio je Srebrnog lava za najbolju režiju u filmu “Crna mačka, beli mačor”.

Za potrebe filma “Život je čudo”, najskupljeg filma srpske produkcije, na Mokroj Gori u Srbiji je 2004. godine izgrađen Drvengrad, koji po ideji Kusturice treba da simbolizuje antiglobalistički i antikapitalistički način života. Četiri godine kasnije, na predlog austrijskog književnika Petera Hankea, on dobija svoj filmski festival – “Kustendorf“.

Drvengrad je danas jedan od centara etno turizma u Srbiji, a ima i sopstvenu proizvodnju voćnih sokova na čijim se etiketama nalaze provokativni natpisi i likovi osoba među kojima su Josip Broz Tito, Dragoljub Draža Mihailović, Ernesto Če Gevara… Za Drvengrad je Emir Kusturica dobio evropsku nagradu za arhitekturu “Filip Rotje” 2005.

Pored režije, Kusturica po svetu putuje sa bendom “Emir Kusturica & the No Smoking Orchestra“. Njegov muzički rad priznat je pre pet godina u pariskoj operi “Bastilja” gde je izvedena pank-opera “Vreme Cigana”, po motivima filma “Dom za vešanje”. Iste godine mu je dodeljen Orden viteza reda umetnosti i književnosti, najviše francusko priznanje u oblasti kulture.

Kusturica je režirao i spot za naslovnu pesmu albuma francuskog muzičara Manu Čaoa “Rainin’ In Paradize”.

Pre dve godine Emir Kusturica je objavio autobiografiju pod nazivom “Smrt je neprovjerena glasina“, koja je za kratko vreme imala nekoliko izdanja. Dobar je prijatelj slavnog ruskog režisera Nikite Mihalkova, a druži se i sa glumcima Havijerom Bardemom i Džonijem Depom, fudbalerom Dijegom Armandom Maradonom…

Foto: commons.wikimedia.org