Prva kafana u Evropi otvorena je pre više od 400 godina u Beogradu, gde je od mesta za ispijanje kafe postala centar svakodnevnog života.
Prva kafana na evropskom kontinentu, sudeći prema istorijskim spisima, otvorena je u 16. veku u Beogradu, mnogo pre nego što se to desilo u Londonu, Parizu i Beču. Te 1522. godine Turci su na Dorćolu otvorili ugostiteljsku radnju u kojoj su služili kafu.
U Srbiji je naziv kafana počeo da se koristi dva veka kasnije, tačnije posle 1738. godine, kada su Turci ponovo došli u Beograd.
Kafana je od tada vremenom postala centar kulturnog, zabavnog, privrednog, društvenog i političkog života, mesto zabave i dokolice, poroka i strasti, spletkarenja, kovanja zavera…
U njoj su igrane pozorišne predstave, održavani koncerti, sastanci političkih stranaka, esnafa, održavane sednice Narodne skupštine, uređivane novine, pisane pesme… A tako je, uglavnom, i danas.
Posebni duh Beograda i taj “kult obožavanja kafane”, francuski pisac Luj Žedoen je 1624. opisao rečima da u toj bogatoj varoši “ima svega do preteranosti”. O uživanju u kafanskim čarima i preterivanju i danas svedoče zadivljeni turisti, čak i kada u Beogradu provedu samo nekoliko sati, neizostavno se prepuštajući kafanskim zadovoljstvima.
Prve kafane u Beogradu nastale su iz dućančića u kojima se pekla kafa i raznosila po čaršiji. U njih u početku nisu smeli da zalaze hrišćani, niti se u tu služilo šta drugo sem kafe, ratluka i vode sa česme.
Prve kafanice, gde se počela uz kafu točiti i rakija, nikle su u hrišćanskim delovima varoši, na Varoš-kapiji i na Dorćolu. One su nosile imena po gazdama zgrada ili radnji: Kolarac, Panđelova, Hadži-Maksimova, Šiškova, Petka baštovana…
Beogradom i danas kruži legenda o “Bermudskom trouglu”, koji ne predstavlja misteriozno mesto u Atlanskom okeanu koje u svom viru guta sve pred sobom, već lokaciju koju su činile nekada kultne kafane u centru srpske prestonice – “Šumatovac”, “Pod lipom” i “Grmeč”. Predanje kaže kako je tu “potonulo” najviše srpskih slikara, pisaca, novinara i mnogih drugih boema.
Postoji priča da se pri kraju beogradske Ulice Kneza Miloša, kod današnje Mostarske petlje, nekada nalazila kafana “Kod pocepanih gaća”, a zbog tako neprimerenog naziva kafane svojevremeno se pobunila i Draga Obrenović, poslednja srpska kraljica iz ove dinastije. Vlasnik je, naravno, brže-bolje promenio ime lokala.
Verovatno najpoznatija kafana, koja je ušla u beogradsku legendu je “Dardaneli”. Bila je smeštena na današnjem Trgu Republike koji se nekada zvao “Pozorišni trg”. Radila je do 1901. godine i bila čuveno sastajalište beogradskih boema, među kojima su bili i slavni Vojislav Ilić, Branislav Nušić, Gustav Matoš, Stevan Sremac … Nušić je goste kafane opisao kao “vedre, vesele i duhovite ljude, ponesene, pa puštene…”
I danas, uprkos pojavi brojnih modernih kafea i klubova, kafana u kojoj se peva, plače, svađa, debatuje, prisluškuje i stvara, ostaje glavno mesto na koje svaki građanin Srbije najradije vodi svoje goste. To je i naša preporuka za sve one koji žele da osete deo duha i duše Srbije.
Other similar pages to check out
Related Articles
