Tamo gde je osmeh Dunava najširi, pred ulazak u tesnac koji mu je između napuklih Karpata izrezao najveću klisuru u Evropi, Košava razbija njegove talase o zidine veličanstvene Golubačke tvrđave.
Poput tužne, usamljene vizantijske princeze, poput večito budnog stražara pored kojeg niko neopaženo ne može da sklizne u Đerdapsku klisuru, vekovima prkosi nadaleko poznata tvrđava nepoznatog graditelja. Samo se nagađa da potiče iz 14. veka.
Svi su je želeli, svima je bila značajna, pa su se mnogi osvajači šetali njome misleći da je njihova, ali ona je vekovima pripadala samo Dunavu, koji jedini zna sve njene tajne. Voleli bismo da nam Dunav ispriča i ko je sagradio ovo savršenu građevinu na litiici kraj puta, ali i koja je od legendi o nazivu tvrđave istinita. Jedno je sigurno, sve priče o njoj su tužne, a najtužnija nas vraća u vreme kada je ovaj deo Srbije bio pod turskom vlašću.
Devojka po imenu Golubana, bila je najlepša devojka u tom kraju. Svuda se pričalo o njenoj lepoti, pa je priča došla i do surovog turskog paše koji se zaljubio u nju, ali ona je odbijala njegovu ljubav. Zbog osvete, paša je vezao devojku za stenu koja je virila iz vode naspram tvrđave, gde je u velikim mukama umrla gledajući u grad koji je dobio njeno ime.
Druga legenda govori o tome kako je grad nazvan po vizantijskoj princezi Jeleni, ženi Despota Đurđa Brankovića. Ona je lečila usamljenost i tugu gajeći golubove koji su joj sletali na bele ruke i pričala im o svojoj nesteći i dalekoj Vizantiji za kojom je čeznula jer u srpskom narodu ona nije bila omiljena…
Akteri treće legende su samo divlji golubovi koji su nastanili stene oko tvrđave, pa je zbog toga što su oni izabrali da ovo bude njihov dom, tvrđava dobila ime po njima.
A kakve je priče o Golupcu ispisala istorija?
Pretpostavlja se da je ovaj kameni svedok mnogih istorijskijh prevrata i borbi, posle Kosovskog boja (1389.) pao iz srpskih u turske ruke, i da je od tada Golubac bio poprište borbe dva velika carstva, Austrugarskog i Otomanskog.
Prvi i pravi graditelj ove tvrđave darovao joj je devet kula smeštenih u prednjem, zadnjem i gornjem gradu, ali su Turci dozidali još jednu i pri tom ojačali utvrđenje otvorima za topove. Sve kule su u obliku četvorougla osim donžona (najjača kula u tvrđavi, mesto poslednje odbrane)koji ima poligonalnu osnovu, a u gornjem delu je cilindričan, pa je zbog toga nazvan “Šešir kula”.
Nedaleko od tvrđave, vremenom je niklo veliko naselje koje je takođe nazvano Golubac i do njega je vodio stari put koji je zaobilazio tvrđavu. Međutim, posle prvog svetskog rata, izgrađen je novi put kojim su probijeni bedemi grada, pa magistrala ka Rumuniji danas vodi kroz samu tvrđavu. Zbog toga i danas, nepripremljeni putnici ostanu bez daha kada na ovom putu naiđu na neobičan tunel iznad koga se izdiže staro utvrđenje dok im pogled traži kaj plavog Dunav koji ovde izgleda kao more.
Kako doći do Golubanine tvrđave ?
Najbrži i najbolji put do Golupca je magistralni put Beograd – Kladovo koji se još zove Đerdapska magistrala. Ukoliko dolazite iz Beograda, biće potrebno da pređete 130 km. Iz pravca Niša, je najbolje poći putem preko Zaječara, Negotina i Kladova.
Iz Beograda su česti autobuski polasci ka Golupcu, a iz drugih gradova Srbije, ukoliko nema direktnih autobusa, preporučujemo autobus do Kladova ili Donjeg Milanovca, a odatle lokalni autobus do Golupca. Do Golubačke tvrđeve je, međutim, najlepše doći na talasima Dunava. Postoje organizovanie ture brodovima iz Beograda, ali i kruzerima iz Evrope.
Kada ste već ovde, ne propustite…
Obiđite veličanstvenu Đerdapsku klisuru, Nacionalni park – Đerdap i arheološkko nalazište iz kamenog doba – Lepenski Vir.
Ne propustite da vidite i tvrđavu Ram koja se nalazi na obali Dunava, 15 km od Velikog Gradišta. A kada ste već ovde, odmorite se na Srebrnom jezeru čarobne lepote, koje se, takođe, nalazi pored ovog grada.
