Srpske vojvode

O junaštvu slavnih vojskovođa i danas se prepričavaju priče, pevaju pesme i pišu knjige, a neke vojne strategije se i u moderno doba proučavaju na najuglednijim univerzitetima u svetu. Oni su se svojim delima i požrtvovanošću u ratovima koji su zadesili Srbiju na početku 20.veka, a naročito Prvom svetskom ratu, zlatnim slovima upisali u svetsku istoriju.

Nenadmašiv strateg, vojvoda Radomir Putnik

Da je hrabar vojskovođa i odličan strateg, vojvoda Putnik dokazao je još u srpsko-turskim ratovima, a onda i u balkanskom ratu gde je spretnim komandovanjem obezbedio pobedu u Kumanovskoj, a u II balkanskom ratu u Bregalničkoj bici. Veština, znanje i pronicljivost ovog srpskog vojvode još jednom je dokazana u Prvom svetskom ratu, kada je kao načelnik Glavnog generalštaba Vojske Kraljevine Srbije organizovao sve ratne planove srpske vojske.

Radomir Putnik res — Spomenik Radomiru Putniku u Beogradu

Tvorac moderne srpske vojske, kako ga mnogi nazivaju je u okviru školovanja i obuke oficira uveo različite novine, uključujući i rešavanje taktičkih zadataka. Srpsku vojsku je osavremenio novim naoružanjem, na ključna mesta je postavio talentovane oficire i nije dozvolio da se politika umeša u vojne poslove. Ostao je upamćen i kao prvi srpski vojvoda i jedan od najmudrijih vojskovođa Velikog rata.

Zasluge za niz pobeda koje je vojska ostvarila pod njegovom komandom, kao i briljijantne strategije koje je napravio uvele su ga u ratne udžbenike a teška odluka o povlačenju vojske preko albanskih planina, koju je Putnik morao da donese, očuvala je čast srpske vojske i naroda. Nosilac je najviših domaćh i međunarodnih vojnih odlikovanja. Kanađani, saveznici Srbijeiz Velikog rata, odali su mu počast tako što su jednu od svojih planina nazvali po njemu.

Slavni general zadivljujuće hrabrosti, vojvoda Živojin Mišić

U ratnoj istoriji ovaj srpski general i vojvoda često se naziva najbrilijantnijim vojskovođom Prvog svetskog rata. Svojom gotovo očinskom brigom za narod, zemlju i svakog vojnika, vojvoda Mišić je učestvovao u svim ratovima Srbije od 1876. do 1918. godine.

Zivojin Misic res — Grob vojvode Mišića u Aleji velikana

Njegova najveća zasluga ogleda se u izuzetnoj hrabrosti da preuzme komandu nad Prvom armijom koja se pred Kolubarsku bitku nalazila u veoma teškom stanju. Povrativši joj poljujani moral, uspeo je da izuzetnim taktičkim potezima zaposedne Suvoborski greben, a potom i potpuno razbije austrougarsku vojsku. Pobeda u Kolubarskoj bici jedna je od najvažnijih i najslavnijih srpskih trijumfa u Velikom ratu, a generalu Mišiću donela je čin vojvode.

Iako dva puta penzionisan, pa reaktiviran ovaj hrabri vojskovođa je 1918. godine postavljen za načelnika Vrhovne komande. U septembru iste godine, predvodeći srpsku vojsku prilikom proboja Solunskog fronta, srpska vojska je na čelu sa vojvodom Živojinom Mišićem ispisala jednu od najslavnijih stranica svoje ratne istorije.

Pronicljivi vojvoda Stepa Stepanović

kuca vojvode stepe res — Kuća vojvode Stepe u Kumodražu u Beogradu

Mudrost i veliko vojničko iskustvo koje je vojvoda Stepanović stekao učevstvovaši u srpsko-turskim, srpsko-bugarskim kao i balkanskim ratovima krunisane su uspehom u Prvom svetskom ratu. Zbog odsustva vojvode Putnika, 23. jula 1914. godine, Stepanović dobija zadatak da ga zastupa na mestu načelnika Glavnog generalštaba. Prva i važna uloga bila je mobilisanje i koncentracija srpske vojske, koja se usled nedostatka materijalnih sredstava, municije i uniforma odvijala izuzetno teško.

Spretnošću i snalažljivošću vojvode Stepanovića gotovo sve jedinice bivaju na svom mestu do 10. avgusta, a on preuzima komandu nad Drugom armijom. Izvedbom složenog marš-manevra Druge armije, kao i briljijantnog strateškog grupisanja vojske na udarnim pozicijama, Stepanović uočava da masiv Cera može imati izuzetnu važnost u predstojećoj bici. Zahvaljujući toj odluci, srpska vojska nakon gotovo deset dana teške i krvave borbe uspeva da izvojeva prvu savezničku pobedu u Velikom ratu.

Za ovaj poduhvat Stepanović dobija čin vojvode a njegovi hrabri poduhvati nastavljaju se do samog kraja rata, kada su teškom i složenom operacijom na način nepoznat u dotadašnjoj istoriji ratovanja Druga i Prva armija u sadejstvu sa savezničkim snagama, probili neprijateljski front i gonile razbijene bugarske i nemačke trupe, sve dok 29. septembra 1918. godine nisu prinudile Bugarsku na kapitulaciju, i otvorile put za konačno oslobođenje Srbije.

Vojvoda Petar Bojović: Impresivna vojna karijera duga 45 godina

Hrabrost i izvanredne vojničke i strateške sposobnosti, vojvoda Bojović pokazuje još 1872. godine učešćem u srpsko-turskim ratovima. Te osobine pratiće ovog slavnog komandanta kroz sve ratove koje je Srbija vodila u periodu od 1876-1918. godine. Iako je gotovo na samom početku Prvog svetskog rata ranjen, Bojović je nastavio da komanduje Prvom armijom sa kojom je prešao Savu, oslobodio donji Srem, i učestvovao u bici na Drini.

Sve veći pritisci nadmoćnijih neprijatelja, naterale su srpsku vojsku 1915. godine na povlačenje preko Kosova, a vojvoda Bojović je postavljan za komandanta trupa novih oblasti. Sprečavanje proboja bugarske vojske na Kosovo, a samim tim olakšavanje povlačenja srpske vojske na Jadransko primorje, jedna je od najvećih zasluga ovog velikana srpske ratne istorije. Iste godine, zbog bolesti vojvoda Putnik napušta mesto načelnika Štaba Vrhovne komande, a na njegovo mesto dolazi Bojović.

Svojom temperamentnošću i izuzetnim pregovaračkim sposobnostima Bojović je odigrao važnu ulogu u prevoženju vojske na Krf, kao i njenom oporavku, reorganizaciji i prebacivanju na Solunski front.

Zbog sukoba sa glavnom komandom savezničkih snaga, u junu 1918. godine Bojović podnosi ostavku na mesto načelnika Štaba i po drugi put postaje komandant Druge armije. U velikoj solunskoj ofanzivi, zajedno sa Prvom armijom vojvode Stepanovića snažnom i upornom borbom probili su neprijateljski front, i gonili bugarsku vojsku sve do kapitulacije. Za ove slavne pobede Bojović je unapređen u čin vojvode.

Hrabrost, dostojanstvenost, čast, borbenost ali i genijalne ratne strategije osobine su po kojima će ostati upamćene srpske vojvode.

Tekst je podržan od strane Kancelarije za saradnju sa dijasporom i Srbima u regionu.